Έργα και ημέρες του Ζάρκο Πάσπαλι

Ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα του Ευρωπαϊκού μπάσκετ που πέρασαν από την Ελλάδα και δέθηκε όσο λίγοι με την χώρα μας ήταν ο Ζάρκο Πάσπαλι. 

Γεννημένος τον Μάρτιο του 1966, έπαιξε πρώτη φορά μπάσκετ στην Μπούντουτσνοστ το 1984. Το 1986 έκανε το μεγάλο άλμα στην Παρτιζάν Βελιγραδίου με την οποία κατέκτησε μεταξύ άλλων και το κύπελλο Κόρατς το 1989 πλάι σε ονόματα όπως ο Βλάντε Ντίβατς, ο Γκόραν Γκρμποβιτς και ο Σάσα Τζόρτζεβιτς.

Ο Πάσπαλι με την ομάδα της Παρτιζάν Βελιγραδίου το 1986

Παράλληλα με την πορεία του στην Παρτιζάν είχε ξεκινήσει και την καριέρα του με την εθνική ομάδα. Πρωτοφόρεσε την φανέλα των "Πλάβι" το 1987 στο Ευρωμπάσκετ της Αθήνας ενώ το 1989 στέφθηκε πρωταθλητής Ευρώπης με τους Γιουγκοσλάβους στο Ζάγκρεμπ.

Με αντίπαλο τον Γκάλη στο Ευρωμπάσκετ της Αθήνας

Ζώντας το Αμερικάνικο όνειρο:

Πραγματοποιώντας εξαιρετικές εμφανίσεις με την Παρτιζάν Βελιγραδίου, κατάφερε να πάει στο NBA το 1989 για λογαριασμό των Σαν Αντόνιο Σπερς, χωρίς όμως να καταφέρει να προσαρμοστεί στα εκεί δεδομένα και να πετύχει. 

Ταξίδεψε στις ΗΠΑ χωρίς να γίνει ντραφτ, καθώς επιλέχθηκε από τον Γκρεγκ Πόποβιτς, ασίσταντ κόουτς του Λάρι Μπράουν, ενός από τους μεγαλύτερους προπονητές μπάσκετ στην ιστορία του NBA που τότε βρισκόταν στους Σαν Αντόνιο Σπερς.

Στο NBA θα αγωνιστεί σε 28 αγώνες συνολικά με μ.ο. 14,3 πόντους, και 2 ασίστ. Η κακή εξωγηπεδική ζωή ωστόσο και η λατρεία του για το τσιγάρο και την πίτσα (όπως ο ίδιος είχε παραδεχτεί με μια δόση αφέλειας σε συνέντευξη του) ήταν ο κύριος λόγος που δεν του επέτρεψε να κάνει μια μεγάλη καριέρα στην άλλη άκρη του Ατλαντικού.

Το 1989 οι Σαν Αντόνιο Σπερς είχαν επιλέξει στο ντραφτ τον Σον Έλιοτ ο οποίος αγωνιζόταν στην ίδια θέση με τον Ζάρκο Πάσπαλι. Στις ΗΠΑ οι ρυθμοί του μπάσκετ είναι πολύ πιο απαιτητικοί και λίγο πριν την έναρξη των πλέι οφ ο Πάσπαλι αντικαταστήθηκε από τον 22χρονο -τότε- Αμερικανό. Η επιστροφή στην Ευρώπη ήταν πλέον μονόδρομος.

Με την φανέλα των Σαν Αντόνιο Σπερς

Η κατάκτηση του Μουντομπάσκετ και η επιστροφή στην Ευρώπη:

Τον Αύγουστο του 1990 θα κατακτήσει την κορυφή του κόσμου με την φανέλα της εθνικής ομάδας της Γιουγκοσλαβίας, στην τελευταία εμφάνιση σε παγκόσμιο τουρνουά πριν τον ακρωτηριασμό της.

Ο Πάσπαλι ήταν από τους βασικούς πρωταγωνιστές της επιτυχίας τελειώνοντας το τουρνουά με μ.ο. 13 πόντους ανά αγώνα. Αναμφίβολα κορυφαία στιγμή ήταν οι 20 πόντοι κόντρα στους Σοβιετικούς στον τελικό της διοργάνωσης.

Φορόντας το εθνόσημο το 1990 ανάμεσα στους Γιούρι Ζντοβτς και Ντράζεν Πέτροβιτς

Μετά την επιτυχία με την εθνική ομάδα η επιστροφή από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη και την Παρτιζάν Βελιγραδίου ήταν μονόδρομος. Με τους ασπρόμαυρους του Βελιγραδίου θα κατακτήσει την 2η θέση στο προτελευταίο πρωτάθλημα της ενωμένης Γιουγκοσλαβίας, γνωρίζοντας την ήττα με 3-0 νίκες από την ανίκητη τότε ΠΟΠ84.

Αυτή ήταν η 2η θητεία του με την Γιουγκοσλάβικη ομάδα πριν ο Γιάννης Ιωαννίδης τον φέρει για πρώτη φορά στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα στον Ολυμπιακό το καλοκαίρι του 1991.

Η πρώτη του επαφή με την Ελλάδα-σημαία του Ολυμπιακού:

Μετά το χρυσό μετάλλιο στην Ρώμη και το Ευρωμπάσκετ του 1991, ο Πάσπαλι επέλεξε να συνεχίσει την καριέρα του στο Ελληνικό πρωτάθλημα που εκείνη την εποχή ήταν στις δόξες του.

Ο Ζάρκο ήταν αναγεννητής της ομάδας του Πειραιά, καθώς μέσα σε 3 χρόνια πήρε τους ερυθρόλευκους από την 8η θέση και τους οδήγησε στην κορυφογραμμή του Ευρωπαϊκού μπάσκετ. Η είδηση του ερχομού του Πάσπαλι στον Ολυμπιακό προκάλεσε σεισμό στις τάξεις της ομάδας του λιμανιού, με τους οπαδούς να ετοιμάζουν θερμή υποδοχή.

Άφιξη του Ζάρκο Πάσπαλι με τον αείμνηστο Ατίλιο

Κατά πολλούς ο Πάσπαλι χαρακτηρίζεται σαν ο σημαντικότερος ξένος παίκτης στην ιστορία των Πειραιωτών, δεδομένης της κληρονομιάς που άφησε στην ομάδα του Πειραιά.

Την πρώτη χρονιά (1991/1992) θα πετύχει 32 πόντους κατά μ.ο. στο Ελληνικό πρωτάθλημα και θα οδηγήσει τον Ολυμπιακό έως τους τελικούς του πρωταθλήματος, εκθρονίζοντας τον έως τότε αυτοκράτορα Άρη του Νίκου Γκάλη και του Παναγιώτη Γιαννάκη. Παρότι ηττήθηκαν στους τελικούς από τον ΠΑΟΚ, αυτό το επίτευγμα επέτρεψε στους Πειραιώτες να αγωνιστούν στο κύπελλο πρωταθλητριών της επόμενης σεζόν. Πλέον τα πέτρινα χρόνια του Ολυμπιακού ανήκαν στο παρελθόν.

Το 1992/1993 με τη συνδρομή των Ουόλτερ Μπέρι, Ντράγκαν Τάρλατς και Μίλαν Τόμιτς θα φτάσει έως τα προημιτελικά της κορυφαίας Ευρωπαϊκής διοργάνωσης όπου η μετέπειτα πρωταθλήτρια Ευρώπης Λιμόζ θα του κόψει τον δρόμο προς το final-4 του ΣΕΦ. 

Στις εγχώριες  διοργανώσεις θα αποκλείσει κατά σειρά τον Άρη και τον ΠΑΟΚ για να κερδίσει στους τελικούς του πρωταθλήματος τον Παναθηναϊκό του Γκάλη και του Βράνκοβιτς. Αυτό ήταν και το πρώτο πρωτάθλημα του Ολυμπιακού μετά από 15 άγονα χρόνια.

Γιάννης Ιωαννίδης-Σωκράτης Κόκκαλης-Ζάρκο Πάσπαλι παρέα με την κούπα του πρωταθλητή

Την τελευταία του χρονιά στον Πειραιά (1993/1994) η απόδοση του άρχισε να παίρνει την κατιούσα με τις φήμες για ύπαρξη σοβαρού προβλήματος στο χέρι του να κάνουν όργια. Μπορεί οι Πειραιώτες να κατέκτησαν το νταμπλ ωστόσο αν και στο final-4 του Τελ Αβίβ έφτασαν με τον αέρα του φαβορί, στον τελικό έχασαν με 59-57 από την Μπανταλόνα του Ζέλικο Ομπράντοβιτς, με τον Ζάρκο να έχει αρνητικό ρόλο (3/10 βολές).

Ο Πάσπαλι κόντρα στον Πανιώνιο την σεζόν 1993/1994

Παρόλα αυτά η προσφορά του στον μέχρι πριν λίγο καιρό ξεπεσμένο Ολυμπιακό ήταν τεράστια. Συνολικά με την ομάδα του Πειραιά κατέκτησε 2 πρωταθλήματα, 1 κύπελλο ενώ έφτασε μια ανάσα από το να κατακτήσει το κύπελλο πρωταθλητριών το 1994 στο Τελ Αβίβ αλλά η αστοχία του στις βολές αποδείχτηκε μοιραία.

Μεταπηδώντας στον αιώνιο αντίπαλο:

Το καλοκαίρι του 1994 ο Πάσπαλι «πληρώνει» την κακή του απόδοση στον τελικό με την Μπανταλόνα και μένει ελεύθερος από την διοίκηση.

Ως αποτέλεσμα αυτού ήταν να μετακομίσει στον αιώνιο αντίπαλο Παναθηναϊκό των Γιαννακόπουλων με απολαβές 340.000.000 δραχμές τον χρόνο. Αυτή η μετακίνηση προκάλεσε σεισμό στον χώρο του μπάσκετ.

Η μοίρα είχε κέφια και η σεζόν 1994/1995 για τον Ζάρκο άρχισε με ντέρμπι κόντρα στον Ολυμπιακό για το κύπελλο Ελλάδας, ματς στο οποίο οι πράσινοι επικράτησαν με το φτωχό 42-40.

Στο ντέρμπι της 19ης Φεβρουαρίου 1995 στο ΣΕΦ για την 18η αγωνιστική της Α1 οι δύο ομάδες έφτασαν ισόβαθμες στην βαθμολογία του Πρωταθλήματος. Το πρόσωπο του ντέρμπι  εξ’ αρχής ήταν ο Ζάρκο Πάσπαλι ο οποίος έγινε αντικείμενο "υποδοχής" από τους οπαδούς του Ολυμπιακού.

Ο Μαυροβούνιος ήταν αρκετά καλός δίνοντας αρχικά προβάδισμα στους πράσινους το οποίο όμως εξανέμισαν οι ερυθρόλευκοι. Το ματς απέκτησε δραματικό χαρακτήρα και ο Πάσπαλι χρεώθηκε με τέσσερα φάουλ. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να καθίσει στον πάγκο για εννέα λεπτά. Όταν μπήκε ξανά στο παρκέ έμελλε να γίνει ο ήρωας της τελευταίας στιγμής σκοράροντας με δεξί λέι απ (αν και αριστερόχειρας) γράφοντας το 72-74. Αυτή ήταν και μια είδους "εκδίκηση" για τα συνθήματα που ακούστηκαν από την κερκίδα προς το πρόσωπο του.

Με το τριφύλλι φτάνει και πάλι μέχρι το final-4 κατακτώντας την 3η θέση με την ομάδα των πρασίνων, χάνοντας μάλιστα στον ημιτελικό από τον Ολυμπιακό.

Ο Ζάρκο Πάσπαλι με την φανέλα του Παναθηναικού

Το χρυσό μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ της Αθήνας

Το καλοκαίρι του 1995 διεξαγόταν στο κλειστό του ΟΑΚΑ το 29ο Ευρωμπάσκετ. Η Γιουγκοσλαβία με τον Πάσπαλι στην σύνθεση κατέκτησε το τουρνουά σε ένα από τα πιο επεισοδιακά τουρνουά όλων των εποχών.

Οι "Πλάβι" νίκησαν την Ελλάδα στον ημιτελικό με 84-80 στην παράταση (κ.α. 72-72) με τον Πάσπαλι να πετυχαίνει 10 πόντους σε 31' συμμετοχής. Οι Έλληνες οπαδοί μετά το τέλος του αγώνα διαμαρτυρήθηκαν εντονότατα διότι θεώρησαν πως αδικήθηκαν από την διαιτησία.

Στον τελικό της Γιουγκοσλαβίας με την Λιθουανία, η υποστήριξη των Ελλήνων προς την ομάδα της Βαλτικής ήταν πρωτοφανής με το σύνθημα "Λιέτουβα-Λίετουβα" να δονεί τον ουρανό του ΟΑΚΑ. Εντέλει  οι Βαλκάνιοι πήραν το τρόπαιο κερδίζοντας με 96-90 στον τελικό.

Την ώρα που οι παίκτες του Ντούσαν Ίβκοβιτς έπαιρναν το τρόπαιο στα χέρια έκαναν νόημα στο κοινό υψώνοντας τα 3 δάχτυλα (αναφορά στην αγία τριάδα και την κοινή θρησκεία που μοιραζόταν με τους Έλληνες) την ώρα που οι οπαδοί από τις κερκίδες αποδοκίμαζαν.

Ο Ζάρκο Πάσπαλι από την μεριά του τελείωσε του τουρνουά με μ.ο. 8 πόντους,  2,7 ριμπάουντ και 1,1 ασίστ. Ήταν μια δικαίωση για τον Μαυροβούνιο που όλη την χρονιά που φορούσε την φανέλα του Παναθηναϊκού άκουγε συνεχώς το σύνθημα "Δεν θα πάρεις κύπελλο ποτέ Πασπαλιέ".

Το κύπελλο με τον Άρη:

Την περίοδο 1995/1996 αγωνίστηκε με την φανέλα του Πανιωνίου κατακτώντας την 3^η θέση και την έξοδο στο κύπελλο πρωταθλητριών Ευρώπης της επόμενης χρονιάς. Αφού έκανε ένα «διάλειμμα» από τα Ελληνικά παρκέ το 1996/1997 με την φανέλα της Ρασίγκ Παρί, τον Ιούλιο του 1997 φτάνει στην Θεσσαλονίκη για να υπογράψει με τον Άρη. 

Ο Πάσπαλι κατά την παρουσίαση του στα γραφεία του Άρη

Η αρχή της σεζόν 1997/1998 είναι εντυπωσιακή για τον Ζάρκο, σκοράροντας 22 πόντους κόντρα στην Λάρισα. Τα πιο εντυπωσιακά του παιχνίδια τα πραγματοποίησε κόντρα στον ΠΑΟΚ (στην νίκη με 76-60) όταν και πέτυχε 20 πόντους και κόντρα στην παλιά του ομάδα τον Ολυμπιακό (νίκη με 82-76) όπου και πέτυχε 22 πόντους (με 11/15 δίποντα).

Με την ομάδα της Θεσσαλονίκης θα καταφέρει να κατακτήσει με ηρωικό τρόπο το κύπελλο Ελλάδος το 1998 κόντρα στην ΑΕΚ του Γιάννη Ιωαννίδη. Στον τελικό κόντρα στην Αθηναϊκή ομάδα επέδειξε τεράστια ψυχικά αποθέματα αφού αγωνίστηκε πετυχαίνοντας 12 πόντους, παρότι ήταν τραυματίας. 

Σημαντικό κομμάτι της ομάδας του Άρη που πήρε το κύπελλο Ελλάδας του 1998

Φεύγει από τον Άρη για την Ιταλία και την φανέλα της Κίντερ Μπολόνια. Στην Μπολόνια εξαιτίας των τραυματισμών αλλά κυρίως λόγο της εξάρτησης του από το τσιγάρο, θα αγωνιστεί μέχρι τον Δεκέμβριο του 1998, όταν και σε ηλικία μόλις 32 ετών θα σταματήσει το μπάσκετ. Θα προλάβει να αγωνιστεί μόλις σε 12 επίσημους αγώνες με μ.ο. 8,2 πόντους ανά αγώνα. 

Η παρουσία του στην Ιταλική ομάδα ήταν και το τέλος μια μεγάλης και θριαμβευτικής καριέρας.

Με την φανέλα της Ιταλικής Κίντερ Μπολόνια

Μετά το τέλος της καριέρας του δεν ασχολήθηκε ξανά με το μπάσκετ, με τους γιατρούς μάλιστα να του απαγορεύουν για λόγους υγείας να παίξει το άθλημα το οποίο τον έκανε διάσημο.

Το 2004 ανέλαβε το πόστο του team manager στην εθνική Σερβίας-Μαυροβουνίου από την οποία παραιτήθηκε ένα χρόνο αργότερα για να μην αντιμετωπίζει περαιτέρω προβλήματα υγείας. Το 2009 έγινε αντιπρόσωπος της Σερβικής Ολυμπιακής επιτροπής ενώ το 2017 υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο το οποίο έθεσε σε κίνδυνο την ζωή του.